ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEDAVİSİ

Glutensiz diyet tedavide temeldir ve uyum çok önemlidir. Diyet eğitimi hem çocuk, hem de aile için gereklidir.
Diyet tedavisi başlandıktan sonra, hastaların çoğunun semptomları birkaç hafta içinde düzelir; bazen iyileşme daha uzun bir süreyi alabilir. Bu hastalarda diyetin yanı sıra medikal tedavi, anemi saptananlara demir verilmesi, gereğinde D vitamini desteği, veya villus atrofine bağlı olarak sekonder laktoz entolaransı gelişen hastalara bir süre süt ve süt ürünü verilmemesi önerilmektedir. Glutensiz diyette buğday, arpa, çavdar ve yulaf unu içeren her türlü besin maddesinin yenilmesi yasaktır. Mısır ve pirinç toksik olmayıp diğerlerinin yerine kullanılabilir.
Gluten, çölyak hastaları için bir anlamda zehir olarak kabul edilir. Tedavide gluten içeren tüm ürünlerin diyetten çıkarılması gerekir. Glutenin diyetten çıkarılması ile hastalığın belirtilerinde kısa bir süre içinde (3-14 gün gibi) gerileme gözlenir.
İnce barsaktaki histolojik bozuklukların düzelmesi ise birkaç aydan önce olmaz. Eğer iyileşme gözlenmez ise, ya diyet tam olarak yapılmamaktadır, ya da hastalığın tanısı yanlıştır. Günümüzde tüm çölyaklı glutensiz diyete tam olarak uyması ve ömür boyu sürdürülemesi ile iyi bir gelişim elde edilmektedir. Hastalık başladıktan sonra, onunla birlikte yaşamayı öğrenmek gerekir. Glutensiz diyet için mutlaka doktor ve diyetisyen kontrolunda olmak gerekir.

Tedavi başında bazı besin eksiklikleri olmuşsa (demir, folik asit, A, D, E, K vitaminleri gibi), bunları giderici bir tedavi de eklenmelidir.

Gluten birçok üründe kullanılan bir maddedir. Örneğin bir ruj bile gluten içerebilir. Hazır yiyeceklerin hemen hemen hepsinde gluten maddesi kullanılır. İlaçlarda, yiyecek katkılarında sıkılaştırıcı veya stabilize edici olarak kullanıldığından, uygulaması zor bir diyettir.

Glutensiz beslenmenin bir riski yoktur. Glutenin içindeki amino asitler diğer yiyeceklerden de sağlanabilir. 

Kaynaklar:
* Makale, Uz. Dr. Nafiye Urgancı, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Oediatrik Gastroenteroloji Bölümü;
* Gluten Entropatisi, dersler, Dç. Dr. Ahmet Erdil, GastroenterolojiBilim Dalı Öğretim Üyesi;
* Makale, Taylan Kümeli;
* Mayo Clinic;